Stojąc na ganku naszego domu, patrząc na wschód, w kierunku Hańczowej dostrzec można w olszynach potok Kapeluska. Płynie on niezbyt głębokim korytem z Ropek do Hańczowej, dlatego zwłaszcza po majowych burzach pojawia się w dole na łące. Bywa też, że w suche lata sączy się wątle pomiędzy kamieniami i próchniejącymi konarami. Kapeluska zwana jest również Kapeluszką lub po prostu Kapeluszem. Stąd też historie znad Kapelusza, czasem z niego wyjęte, a czasem w nim zgubione. Lary McMurty amerykański powieściopisarz i scenarzysta, autor „Ostatniego seansu filmowego”, „Czułych słówek” jako pierwszy dostrzegł możliwości wyciągania historii z Kapelusza. W nagrodzonej Pulizerem powieści „Lonesome Dove” (polski przekład Michała Kłobukowskiego pod tytułem ” Na południe od Brazos” PIW 1991, za którym wszystkie cytaty) przedstawia losy właścicieli Przedsiębiorstwa Handlu Bydłem mieszczącego się właśnie nad strumieniem Kapelusz. Przedsiębiorstwo to, należące do oddziału Ochotników Teksasu, pograniczników znad Brazos, zwanych również Kapelusznikami posiadało następujący szyld:
„EMPORIUM NAD KAPELUSZEM
HANDEL BYDŁEM I KOŃMI
własność: kapitan Augustus McCrae
kapitan W.F. Call
P.E. Parker, kowboj
Deets Joshua
WYNAJEM KONI I POJAZDÓW
SPRZEDAŻ KRÓW I KONI
KÓZ I OSŁÓW NIE KUPUJE SIĘ ANI NIE SPRZEDAJE
NIE WYPOŻYCZAMY ŚWIŃ
UVA UVAM VIVENDO VARIA FIT”
Tak się złożyło, że my również żyjemy nad Kapeluszem, na pograniczu i świń również nie wypożyczamy. Co prawda, jest pewna niezgodność co do kóz i bydła, ale osłów na pewno nie kupuje się u nas i nie sprzedaje. Łaciny też kiedyś się uczyliśmy, choć już nią nie władamy, niestety, o tempora …
Western McMurtego opowiada historie o odchodzącym świecie Ochotników Teksasu, Indian i bizonów. Kapitan Augustus McCrae przeważnie robi coś, z czego nic nie ma dla siebie i nawet czasem nie wie, dlaczego to robi. Jest jednak przekonany że, tak powinno być. Natomiast Woodrow F. Call trzyma się zasad i też nie przynosi mu to korzyści. Jest to również historia o zwykłym następowaniu po sobie pokoleń. Nasze historie z Kapelusza były i są trochę podobne. Beskid Niskim to kraina Łemków, której już nie ma. Za niedługo zapewne nie będzie też tego małego świata Ropek, do którego przywykliśmy, ale póki co Przedsiębiorstwo nad Kapeluszem działa, a Chyże Konie mają gdzie biegać. Uva uvam vivendo varia fit.
Byłbym zapomniał, bo mamy jeszcze
POKOJE DO WYNAJĘCIA I NOCLEGI
SERY KOZIE I INNE JEDZENIE
WYŻYWIENIE
NAUKA KONNEJ JAZDY
ZWIERZĄT NIE KARMIĆ LUDZKĄ PASZĄ
KURNIKA NIE WYNAJMUJEMY
Marcin, Magda, Marysia, Dąbrówka, Benedykt, Wanda, Franciszek, Zofia
Dardzińscy
Takie tam historie…